ΕΚΘΕΣΗ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΚΔΡΟΜΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑ – ΦΛΩΡΙΝΑ

Σκοπός της εκδρομής: Η ενίσχυση της επιστημονικής, κοινωνικής και πολιτισμικής διάστασης του εκπαιδευτικού έργου και τη βελτιστοποίηση των εκπαιδευτικών του επιτευγμάτων καθώς και η υποστήριξη της ατομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των μαθητών και το άνοιγμα του σχολείου στην τοπική κοινωνία.        

Την Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου, αναχωρήσαμε από την Ηγουμενίτσα στις 08.15΄ η  ώρα και μετά από ενδιάμεση στάση φτάσαμε στις 10.30΄ στη Σιάτιστα. Επισκεφθήκαμε το Παλαιοντολογικό Μουσείο Σιάτιστας και οι μαθητές ενημερώθηκαν για τα εκθέματα (μαμούθ, ρινόκεροι, πετρώματα και ορυκτά), που επιβεβαιώνουν τον γεωλογικό πλούτο της περιοχής. Στον ίδιο χώρο φιλοξενείται Ο προϊστορικός ελέφαντας του Καλονερίου που ανακαλύφθηκε το 2006. Είναι ένα τμήμα κρανίου υπέργηρου ελέφαντα με ολόκληρους τους χαυλιόδοντες, ηλικίας 125.000 ετών περίπου.

Μια από τις πρώτες -χρονολογικά – εργασίες μαθητών και καθηγητών του Ενιαίου Λυκείου Σιάτιστας (όταν ακόμα λειτουργούσε σαν Τραμπάντζειο ) είναι η δημιουργία της Παλαιοντολογικής Συλλογής του σχολείου. Η Συλλογή αυτή αποτελείται από οστά θηλαστικών της πλειστόκαινης υποπεριόδου του Καινοζωικού αιώνα, και από όστρακα ελασματοβραγχίων και γαστεροπόδων.

Το ξεκίνημα αυτής της συλλογής τοποθετείται στις αρχές του 20ου αιώνα. Το πρώτο της κομμάτι, ο απολιθωμένος χαυλιόδοντας, βρέθηκε στην κοιλάδα του Αλιάκμονα -στον οικισμό Πολύλακκο- το 1902 από τον Ν.Διαμαντόπουλο. Προσδιορίσθηκε επιστημονικά από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Θ.Σκούφο. Το 1906 ο καθηγητής του Τραμπαντζείου Γυμνασίου Αναστάσιος Δάνας ιδρύει την «Παλαιοντολογική Συλλογή Σιατίστης» σε αίθουσα του Γυμνασίου. Τα επόμενα 15 χρόνια ο Αναστάσιος Δάνας με τους μαθητές του σχολείου και τις υποδείξεις των καθηγητών Θ. Σκούφου και Κ. Κτενά συγκεντρώνει νέα ευρήματα και πλουτίζει τη Συλλογή. Στη συνέχεια μέχρι τον πόλεμο του ΄40 το έργο της διαφύλαξης και συμπλήρωσης της Συλλογής αναλαμβάνουν οι Φυσικοί του Σχολείου Ν. Λιάκος και Κ. Δάνας .

Η κατοχή σημάδεψε τη Συλλογή. Οι Γερμανοί κατέστρεψαν τα σημαντικότερα κομμάτια της. Μετά την απελευθέρωση οι καθηγητές του σχολείου προσπάθησαν να ξαναοργανώσουν την Συλλογή.

Το 1969 με χρήματα της Σχολικής Εφορείας και δωρεά του συμπολίτη μας Γ. Καραλιώτα κατασκευάζουν προθήκες για τη φύλαξη τουλάχιστον των ευρημάτων που είχαν περισωθεί. Το 1982 διαμορφώνεται αίθουσα του σχολείου ειδικά για την έκθεση των ευρημάτων. Την πρωτοβουλία γι’ αυτό είχαν η Λυκειάρχης Ε. Δάρδα και ο Γυμνασιάρχης Π. Χριστοφορίδης και την προσπάθεια στήριξαν οικονομικά όπως πάντα συμπολίτες μας .

Τη νέα τοποθέτηση και αξιολόγηση των ευρημάτων έκανε επιστημονική ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον καθηγητή Γεωλογίας-Παλαιοντολογίας Ι. Μελέντη. Την ίδια χρονιά διαμορφώνεται και «Οδηγός της Παλαιοντολογικής Συλλογής» με την επιστημονική υποστήριξη του καθηγητή Ι. Μελέντη .

Το 1988 στον εορτασμό των 100 χρόνων του σχολείου μας η Συλλογή μεταφέρθηκε σε άλλη μεγαλύτερη αίθουσα του Τραμπάντζειου με δαπάνες της Επιτροπής Εορτασμού.

Το 2011, η ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ με τη φροντίδα ομάδας παλαιοντολόγων από το Τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπό την επίβλεψη της κ. Τσουκαλά Ευαγγελίας, Δρ Παλαιοντολογίας, Αναπλ. Καθηγήτριας του Α.Π.Θ., και του κ. Dick Mol, συνεργάτη του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Rotterdam (Ολλανδία)- αξιοποιείται έτσι ώστε να προβάλλει τα υπάρχοντα ευρήματα και ανοίγει νέους δρόμους στη γνώση και στην προσέγγιση του παρελθόντος.

                                                                                            

ΣΙΑΤΙΣΤΑ

ΚΑΣΤΟΡΙΑ

Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε  το Λαογραφικό μουσείο Καστοριάς.  Στη συνοικία Ντουλτσό, βρίσκεται το Λαογραφικό Μουσείο “Νεράντζη Αϊβάζη” που ανήκει στο Δήμο Καστοριάς και την επίβλεψή του έχει ο μουσικο – φιλολογικός Σύλλογος “Αρμονία”. Σε έναν από τους πιο γραφικούς δρόμους της παλιάς Καστοριάς στην περιοχή που βρίσκεται το καλύτερα διατηρημένο μέρος της, τα καλντερίμια και τα αρχοντικά βρίσκεται το αρχοντικό του Νεράτζη Αϊβάζη το οποίο στεγάζει από το 1975 το Λαογραφικό Μουσείο Καστοριάς. Εκεί βρίσκουν φιλόξενη στέγη οι υλικές μαρτυρίες του τόπου. Αντικείμενα από την καθημερινή ζωή στο σπίτι και στην εργασία, αντικείμενα που σχετίζονται με τελετές και γιορτές.

Το Λαογραφικό Μουσείο Καστοριάς έχει 2 ορόφους, υπάρχουν 11 δωμάτια και μια μεγάλη αυλή.

Κάτω λειτουργικοί χώροι
Κελάρι τροφίμων, Κελάρι κρασιών, Ζυμωτάρι, Κατώι, Πατάρι.

1ος όροφος
Καλοκαιρινό καθημερινό δωμάτιο, Κιόσκι και δοξάτο, Καλό καθημερινό, Κρεβατοκάμαρα ζεύγους, Δωμάτιο αργαλειού, Δωμάτιο υποδοχής καλή κάμαρα.

Αυλή
Στην αυλή υπάρχει ένα παραδοσιακό Καστοριανό καράβι που με αυτό μετακινούνταν στις γύρω περιοχές. Ακόμα στην αυλή κάθε σπιτιού υπάρχει ένα πυγάδι. Όπως επίσης και ένα αποστακτήριο που παρήγαν το δικό τους κρασί.

Γενικά το πάτωμα των σπιτιών γινόταν με πέτρα όπως και οι τοίχοι με την διαφορά ότι είχαν ενδιάμεσα ξύλο, έτσι διατηρούνταν τα τρόφιμα στα κελάρια σε χαμηλή θερμοκρασία. Ο πρώτος όροφος ήταν φτιαγμένος με λάσπη, άχυρο, ενδιάμεσα ξύλο και μαλλί από γίδα για να έχει λιγότερο κρύο το χειμώνα και πιο λίγη ζέστη το καλοκαίρι. Τα περισσότερα σπίτια είχαν φρουριακή δομή δηλαδή έξω σίδερα και μέσα τα παντζούρια λόγω της τουρκικής απειλής. Τέλος, η οικονομική ευχέρεια κάθε οικογένειας φαινόταν από τα βιτρό στα παράθυρα αλλά και από τις τοιχογραφίες που στην περίπτωση του Λαογραφικού μουσείου Καστοριάς ασβεστώθηκαν μετά από εντολή γιατρών για να προλάβουν τη φυματίωση.

Οι μαθητές θαύμασαν τα Βιτρώ και γνώρισαν τη διαφορετική χρήση της οικίας- οικιακής οικονομίας, την οργάνωση  σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους. Επίσης ήρθαν σε επαφή με την επεξεργασία γούνας και αντιλήφθηκαν την διαδικασία ως σημαντικό οικονομικό παράγοντα ανάπτυξης της οικογένειας αλλά και της πόλης της Καστοριάς.

Μετά από την τακτοποίηση στο ξενοδοχείο και τη μεσημεριανή ξεκούραση επισκεφθήκαμε τον παραδοσιακό οικισμό και γνωρίσαμε την πόλη της Καστοριάς με την Λίμνη. Αφού ενημερώθηκαν για την ιστορία και την αρχιτεκτονική της συνεχίσαμε  έναν περίπατο στην παραλία της πόλης και δειπνήσαμε σε ταβέρνα .

ΠΡΕΣΠΕΣ

Την Παρασκευή 24 Μαρτίου  αναχωρήσαμε για τις Πρέσπες. Εκεί περπατήσαμε στον Άγιο Αχίλλειο το νησάκι της Πρέσπας.  Μία πλωτή πεζογέφυρα μήκους 650 μ. ενώνει τη στεριά με τον Άγιο Αχίλλειο, το ακριτικό νησάκι μέσα στη λίμνη Μικρή Πρέσπα, όπου δεσπόζει το μνημείο-σύμβολο των Πρεσπών, η Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου.

Στον μοναδικό οικισμό των μόλις 23 μόνιμων κατοίκων του νησιού στέκουν μόνον 11 σπίτια. Κάποια ερειπωμένα και όλα στοιχειωμένα από ένα θρύλο που λέει ότι, αν χτιστεί ένα καινούριο σπίτι στο νησάκι κάποιο από τα παλιά θα πέσει…
Αυτοκίνητα δεν υπάρχουν πάνω στο νησί και στο λιμανάκι του οικισμού δένουν τις βάρκες τους οι ντόπιοι. Η πλωτή πεζογέφυρα στην Πρέσπα – η πρώτη που τοποθετήθηκε για πεζούς και ποδηλάτες σε ελληνική λίμνη- είναι σύγχρονη και κατασκευάστηκε μόλις το 2000.
Μέχρι τότε η πρόσβαση στο νησάκι γινόταν μόνο με βάρκα. Μάλιστα οι μικροί μαθητές που κατοικούσαν παλαιότερα στον Άγιο Αχίλλειο έκαναν καθημερινά τους χειμώνες μία πολύ επικίνδυνη διαδρομή για να πάνε στο σχολείο τους διασχίζοντας με τα πόδια την παγωμένη επιφάνεια της λίμνης. Και δύο κοριτσάκια είχαν χαθεί τότε στα νερά της λίμνης όταν έσπασε ο πάγος… Η διάσχιση της πλωτής πεζογέφυρας προς τον Άγιο Αχίλλειο είναι και ένα ιδανικό σημείο για παρατήρηση πουλιών.Η λίμνη Μικρή Πρέσπα είναι ένα υγρότοπος διεθνούς σημασίας και τόπος ιδιαίτερης σπουδαιότητας για τις αποικίες αργυροπελεκάνων, καθώς και τόπος αναπαραγωγής άλλων υδρόβιων πτηνών, όπως ερωδιών και κορμοράνων.Η περιοχή θεωρείται προστατευόμενη λόγω στην σπάνιας βιοποικιλότητας του υδροβιότοπου. Σε μικρή απόσταση από τον οικισμό βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αχιλλείου, μία από τις μεγαλύτερες βασιλικές της Ελλάδας που έδωσε το όνομα στο νησί, καθώς και ο τάφος του Αγίου Αχιλλείου. Ο μεγαλοπρεπής ναός κτίστηκε στα τέλη του 10ου αιώνα από τον Βούλγαρο τσάρο Σαμουήλ για να στεγάσει το σκήνωμα του Αγίου Αχιλλείου, επισκόπου Λαρίσης και τοπικού αγίου, το οποίο είχαν μεταφέρει από τη Λάρισα τα βουλγαρικά στρατεύματα, μετά την κατάληψη τηςθεσσαλικήςπόλης.
Ο Βούλγαρος τσάρος εξορμούσε κατά των Βυζαντινών και σχεδίαζε να κάνει την Πρέσπα πρωτεύουσα του νέου αυτόνομου κράτους του, αλλά τελικά νικήθηκε από τον Βασίλειο Β’ τον Βουλγαροκτόνο που ανακατέλαβε την περιοχή. Από το 1018 και εξής, ο ναός λειτούργησε ως επισκοπικός έως τις πρώτες δεκαετίες του 15ου αιώνα. Στη διαδρομή είδαμε και τα εκκλησάκια του Αγίου Γεωργίου (15ος αι.) και του Αγίου Δημητρίου (14ος αι.) ενώ στο ψηλότερο σημείο του νησιού υπάρχει ένας πολύ μεγάλος σταυρός ο οποίος διακρίνεται από μακριά.

Επόμενος σταθμός ήταν οι Ψαράδες. Οι Ψαράδες βρίσκονται στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας και η ζωή στους Ψαράδες για τους εξήντα μόνιμους κατοίκους κυλά αργά και ήρεμα. Με κάποιον τρόπο, οι άνθρωποι αυτοί που αποφάσισαν να παραμείνουν στο πιο εμβληματικό σημείο της λίμνης, συμβιώνουν σαν ερημίτες σε ένα μέρος απείρου κάλλους μεν, μοναχικό δε.

Ένα ταξίδι στους Ψαράδες περιλαμβάνει χαλάρωση, καφέ και στα παραδοσιακά καφενεδάκια του χωριού -παρέα, φυσικά, με τους φιλόξενους ντόπιους-, και βέβαια γριβάδι. «Τι είναι αυτό;», θα αναρωτηθείς. Πρόκειται για το μεγάλο ψάρι της λίμνης, το οποίο δεν πρόκειται να βρεις σε καμία άλλη περιοχή της Ελλάδας. Το μίνι ταξίδι στο χωριό περιλαμβάνει ξενάγηση στα διάσημα ασκηταριά της Παναγίας της Ελεούσας, της Μεταμόρφωσης και της Ανάληψης. Κάθε μέρος και μία ιστορία, σε μία διαδρομή που λίγη έχουν την τύχη απολαύσουν.  Μεγαλύτερη αξία στη συγκεκριμένη βαρκάδα, ίσως ακόμα και από τη μοναδική φυσική ομορφιά που χαρίζει στον ταξιδιώτη, είναι το γεγονός πως πραγματοποιείται ανάμεσα σε τρεις χώρες: την Ελλάδα, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, στην οποία μάλιστα ανήκει το 60% της λίμνης. Τα ασκηταριά των Πρεσπών αποτελούν τη θρησκευτική νότα της περιοχής. Πρόκειται για χώρους λαξευμένους στους βράχους της λίμνης, κοσμημένοι με τοιχογραφίες. Το ασκητάρι της Παναγιάς της Ελεούσας είναι το πιο διάσημο αξιοθέατο του θρησκευτικού τουρισμού της περιοχής, με το μέρος να αποτελεί πόλο έλξης καθόλη τη διάρκεια του χρόνου.

ΠΙΣΟΔΕΡΙ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

Μετά το γεύμα και την δοκιμή των τοπικών συνταγών, αναχωρήσαμε για το χιονοδρομικό κέντρο Πισοδερίου στην Φλώρινα. Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν με το χιόνι και ο χιονοπόλεμος είχε την τιμητική του. Ακολούθησε ρόφημα στο σαλέ του Χιονοδρομικού κέντρου και επιστρέψαμε στην Καστοριά όπου αφού ξεκουραστήκαμε στο ξενοδοχείο, ξεναγηθήκαμε και δειπνήσαμε στο εμπορικό κέντρο της.

Λιμναίος οικισμός Δισπηλιό

Το  Σάββατο  25 Μαρτίου επισκεφθήκαμε τον Λιμναίο Οικισμό Δισπηλιού. Ο προϊστορικός οικισμός του Δισπηλιού βρίσκεται στη θέση Nησί, στη νότια όχθη της Λίμνης Kαστοριάς και σε απόσταση 7 χλμ από την πόλη της Καστοριάς. Εδώ έχει ανασκαφεί ένας λιμναίος οικισμός της Νεότερης Νεολιθικής Περιόδου, που αναπτύχθηκε γύρω από τη Λίμνη, από τα μέσα της 6ης μέχρι και τα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ. Eντοπίστηκε το 1932, όταν η στάθμη της Λίμνης κατέβηκε, και στο σημείο που χώριζε το Nησί από την όχθη της Λίμνης φάνηκαν υπολείμματα ξύλινων πασσάλων. Με τη δημιουργία του Οικομουσείου στο χωριό Δισπηλιό, που εντάχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος “Life” από το 1966, και είναι σε λειτουργία από το 2000, επιχειρήθηκε μια πιστή αναπαράσταση του οικισμού που δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να προσεγγίσει καλύτερα τον τρόπο ζωής των κατοίκων του.

Στο διαμορφωμένο χώρο υπάρχουν 8 καλύβες πάνω σε πασσαλόπηκτες πλατφόρμες, κατασκευασμένες σε φυσικό μέγεθος και υλικά παρεμφερή με τα αυθεντικά. Κορμοί δέντρων χρησιμοποιήθηκαν για τον σκελετό, λεπτά κλαριά πλεγμένα με σκοινί για τους τοίχους, λάσπη από τη Λίμνη για τον σοβά και άχυρα γιατιςστέγες.

Στο εσωτερικό αυτών των κατοικιών των Νεολιθικών ανθρώπων της Λίμνης, υπάρχουν αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Πήλινα αγγεία, όπως φιάλες, κύπελλα, φρουτιέρες και χύτρες, εργαλεία από πυριτόλιθο ή από οστά, καλάθια και μια μικρή εστία φωτιάς, δίνουν μια σαφή εικόνα για τη ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων.

Ανάμεσα στα σπουδαία αντικείμενα που ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι ξεχωρίζουν οστέινες φλογέρες που μαρτυρούν ότι ο προϊστορικός άνθρωπος γνώριζε μουσική αλλά και μια ξύλινη πινακίδα με εγχάρακτα γραμμικά στοιχεία, η οποία χρονολογείται με βεβαιότητα στο 5260 π.Χ. και δεν αποκλείεται να αποτελεί μια πρώιμη μορφή γραπτού λόγου.

Στον παραλίμνιο οικισμό του Δισπηλιού υπολογίζεται ότι ζούσαν περίπου 3.000 άτομα σε μία καλά οργανωμένη κοινωνία. Αποθήκευαν την τροφή τους, είχαν κατοικίδια ζώα, ψάρευαν και κατασκεύαζαν εργαλεία και είδη καθημερινής χρήσης, γνώριζαν μουσική και γραφή.

ΝΥΜΦΑΙΟ

Στην συνέχεια αναχωρήσαμε για το «Νυμφαίο». Το χωριό Νυμφαίο (παλαιότερα Νιβέστα ή και Νέβεσκα) είναι ορεινός οικισμός (υψόμ. 1.350)πουέχει χαρακτηρισθεί από το 1978 ως «διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός». Η παλιότερη ονομασία που είχαν δώσει οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού ήταν Νιβέστα, όνομα βλάχικης και προηγουμένως δωρικής προέλευσηςμε τρεις ερμηνείες: «Νύφη» λόγω της ομορφιάς του χωριού (Nivesta στις σλαβικές γλώσσες) και της τοποθεσίας, «αθέατη» (ni vista) πιθανώς διότι βρισκόταν σε σημείο όπου δεν γινόταν εύκολα ορατό και «χιονάτη» ή «όπου μένει το χιόνι» (nives sta). Η επίσημη ονομασία πριν από την απελευθέρωση -και για μερικά χρόνια μετέπειτα- ήταν Νέβεσκα. Ο οικισμός μετονομάστηκε από Νέβεσκα σε Νυμφαίον (και συνακόλουθα η κοινότητα Νεβέσκης σε κοινότητα Νυμφαίου) με το Προεδρικό Διάταγμα της 9/2/1926 “Περί μετονομασίας κοινοτήτων και οικισμών της Μακεδονίας”.

Η χρήση της ονομασίας Νέβεσκα είναι αρκετά παλαιά και χρονολογείται ήδη από την οθωμανική απογραφή του 1530, η οποία αναφέρεται σε χωριό Neveska του καζά Florina.

Η Νίκειος Σχολή

Το Νυμφαίο οικίστηκε περί το 1385 από Βλάχους Οδίτες, δηλαδή λατινοφωνήσαντες αυτόχθονες Μακεδόνες, που επί 1.400 χρόνια φύλαγαν τη γειτονική Εγνατία Οδό και οι οποίοι κατέφυγαν τότε στα απρόσιτα βουνά, ύστερα από σκληρές μάχες με τους Οθωμανούς. Αυτοί οι πολεμιστές οικιστές του Νυμφαίου συνθηκολόγησαν αργότερα υπό όρους. Έτσι παρέμειναν ένοπλοι και αυτοδιοικούμενοι, υπαγόμενοι απευθείας στη Βαλιντέ Σουλτάνα, δηλαδή τη μητέρα του Σουλτάνου, στην οποία πλήρωναν πολύ μειωμένους φόρους. Μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα ζούσαν κυρίως με ληστρικές επιδρομές στα τσιφλίκια του κάμπου. Περί το 1630 άρχισαν να επιδίδονται στην ασημουργία και ανέδειξαν το χωριό τους σε περιώνυμο κέντρο αργυροχρυσοχοΐας όλης της Μακεδονίας για τους υπόλοιπους τρεις αιώνες.

Κατά τις σαρωτικές επιδρομές των Αλβανών, κατά τα τέλη του 18ου αιώνα μετά τα Ορλωφικά, το Νυμφαίο δέχτηκε πολλούς Βλάχους Μακεδόνες Έλληνες πρόσφυγες από τη Μοσχόπολη, τη Νικολίτσα, το Λινοτόπι και άλλα μέρη που καταστράφηκαν από τους επιδρομείς. Παράλληλα, ένας σημαντικός αριθμός κατοίκων του χωριού μετακινήθηκε προς την ανατολική Μακεδονία, στα χωριά Άνω Πορόια,  Κάτω Τζουμαγιά, Αλιστράτη, Νιγρίτα στις Σέρρες και αλλού. Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821 σημαντική ήταν η προσφορά των κατοίκων του Νυμφαίου, όπως η οικογένεια του Μίχα Τσίρλη, που χρηματοδότησε τον αγώνα, του Νάκα, καθώς και των αδερφών Αντώνιου και Βασίλειου Ζούρκου. Στο Μακεδονικό κίνημα του 1878 κατά της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου, ιδιαίτερη μορφή του Νυμφαίου αναδείχτηκε ο οπλαρχηγός Βασίλειος Ζούρκας, που δρούσε έως τις περιοχές Βαρνούντα και Μοριχόβου. Κατά το Μακεδονικό Αγώνα, οι κάτοικοι πρωτοστάτησαν στις Ελληνικές προσπάθειες, με κυριότερο αγωνιστή τον οπλαρχηγό Δημήτριο Γκόλνα. Το Νυμφαίο ανέδειξε σημαντικούς ευεργέτες, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει ο Μίχας Τσίρλης. Στην περιοχή δραστηριοποιείται η οργάνωση του Αρκτούρου με ένα περιβαλλοντικό κέντρο ενημέρωσης για την καφέ αρκούδα και το λύκο ενάμισι χιλιόμετρο έξω από το χωριό. Στις εγκαταστάσεις αυτές φιλοξενούνται αρκούδες, οι οποίες έχουν κατασχεθεί από αρκουδιάρηδες και ζωολογικούς κήπους και αρκετοί λύκοι αντίστοιχα – ζώα για τα οποία θεωρείται αδύνατη η επανένταξη τους στο φυσικό περιβάλλον. Σε αυτό τον όμορφο οικισμό γευματίσαμε απολαμβάνοντας το φυσικό περιβάλλον και τοπικά προϊόντα.

   Μετά το μεσημεριανό γεύμα αναχωρήσαμε για την Ηγουμενίτσα και επιστρέψαμε στην πόλη την προβλεπόμενη από την απόφαση της έγκρισης ώρα.

Σε γενικές γραμμές η εκτίμηση όλων είναι ότι η Εκπαιδευτική εκδρομή του Σχολείου ήταν ιδιαιτέρως επιτυχημένη και επιτέλεσε τον εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό της στόχο.

     Ο Δ/ντής                                                                          Ο αρχηγός της εκδρομής
Ιωάννης Αρβανίτης                                                          Ντούσης Ηλίας (κλ. ΠΕ02)

Η συνοδός Εκπ/κός Γιαννοπούλου Ελένη